دروازه قرآن شیراز

شیراز، مهد شعر،فرهنگ و هنر ایران،سرزمینی است که در آن تاریخ با طبیعت درآمیخته و آثار گرانبهای بسیاری از دوره‌های مختلف در دل آن جای گرفته‌اند.در این میان،دروازه قرآن شیراز یکی از نمادهای تاریخی و مذهبی پرآوازه شهر است که نه‌تنها نشانگر میراث فرهنگی مردم فارس،بلکه جلوه‌ای از اعتقادات مذهبی آن‌هاست.

شیراز 6 دروازه تاریخی دارد که دروازه قرآن یکی از معروف ترین آنها است که در شمال شرقی شیراز واقع شده ، این دروازه در سال 1357 در لیست آثار ملی ثبت شد. این دروازه به طاق قرآن هم معروف است که با معماری اسلامی طراحی شده است که در ارتباط با فرهنگ شیراز است.

پیشنهاد شیرازی شو ، حتما اگر به شیراز سفر کردید از دیگر جاهای دیدنی شیراز هم مثل حرم حضرت شاهچراغ (ع) شیراز دیدن کنید.

اگر راهی شیراز شده‌اید یا قصد دارید این شهر کهن را ببینید،بازدید از دروازه قرآن را در صدر برنامه‌ سفر خود قرار دهید.این مقاله،شما را به سفری در دل تاریخ، معماری و باورهای مردمی این بنای نمادین می‌برد.

دروازه قرآن کجاست؟ آدرس دروازه قرآن شیراز

دروازه قرآن شیراز در شمال شرقی شهر شیراز و در خروجی آن به‌سمت شهر مرودشت واقع شده است.این طاق تاریخی در تنگه الله‌اکبر،میان دو کوه چهل‌مقام و باباکوهی قرار دارد.موقعیت مکانی ویژه این اثر باعث شده در کنار آن،جاذبه‌های دیگری چون آرامگاه خواجوی کرمانی،باغ جهان‌نما و آرامگاه حافظ نیز جای گرفته باشند.نزدیکی این جاذبه‌ها،فرصت خوبی را برای گردش یک‌روزه و دل‌نشین فراهم می‌کند.

عکس دروازه قران قدیم شیراز

همانطور که میدانید دروازه قرآن شیراز از قدیمی ترین و متمدن ترین دروازه های شیراز است که در قدیم یک راه بین 2 کوه چهل مقام و باباکوهی قرار دارد که محل رفت و آمد تجار ، مسافرین ، کاروان ها و … بوده که بعد از قرارگیری قرآن بالای این دروازه مردم هم برای حفظ سلامت و برکت خود از زیر این دروازه عبور می کردند.

پیشینه و علّت نام‌گذاری

دروازه قرآن شیراز،بنایی است متعلق به دوران عضدالدوله دیلمی.دلیل اصلی نام‌گذاری آن،قرار گرفتن نسخه‌ای از قرآن کریم در اتاقک بالای طاق بوده است. هدف از این کار،حفظ سلامت و برکت مسافرانی بود که از زیر آن عبور می‌کردند. مردمان قدیم شیراز باور داشتند عبور از زیر قرآن،آن‌ها را از بلا و حادثه حفظ می‌کند.به همین دلیل،در اولین روز هر ماه قمری ، بسیاری از خانواده‌ها با نیت خیر ، از زیر طاق عبور می‌کردند. ( در گذشته به دروازه قرآن ، طاق قرآن گفته میشد )
دروازه قرآن تا به حال حدود 3 بار بازسازی شده بار اول در دوران کریم‌خان زند، این دروازه مورد بازسازی قرار گرفت که بعد از بازسازی، یک اتاقک کوچک در بالای دروازه اضاف شد و یک بار دیگر هم در دوران قاجاریه دروازه قرآن به دلیل زلزله بازسازی شد و بار آخر هم به دستور شهردار شیراز تخریب شد که بعد ها توسط تاجری شیرازی دوباره ساخته شد.

با این حال، در سال ۱۳۱۵ هجری شمسی، شهردار وقت شیراز دستور تخریب این بنای تاریخی را صادر کرد. اما در سال ۱۳۲۸ هجری شمسی، دروازه‌ای جدید و بزرگ‌تر در نزدیکی محل قبلی به همت حاج حسین ایگار، یک بازرگان شیرازی شناخته‌شده، ساخته شد. این دروازه جدید دارای ابعاد وسیع‌تری بود و شامل یک دهانه قوس تیزه‌دار با دو ورودی کوچک در طرفین خود بود. در طراحی جدید، آیاتی از قرآن به خط ثلث و نسخ به دقت بر دیوارها و اطراف دروازه نوشته شده است.

فراز و فرودهای دروازه قرآن در طول تاریخ

در طول سال‌ها،دروازه قرآن بارها آسیب دید و دوباره مرمت شد.از مهم‌ترین دوره‌های بازسازی،می‌توان به عصر زندیه اشاره کرد. کریم خان زند در این زمان اتاقکی به بالای طاق افزود و دو جلد قرآن نفیس به خط سلطان ابراهیم تیموری در آن جای داد.این قرآن‌ها که به « هفده من » مشهور بودند،به دلیل ارزش بالا،بعدها به موزه پارس شیراز منتقل شدند.

در دوره قاجار،زلزله‌های متعدد آسیب‌های جدی به این بنا وارد کرد.محمد زکی خان نوری به تعمیر آن پرداخت و اتاق‌هایی در دو طرف طاق برای پاسگاه و راهداری ساخت.همچنین آب‌انباری در کنار آن بنا شد که با آب رکن‌آباد پر می‌شد و به نیاز مسافران پاسخ می‌داد.

تا سال ۱۳۱۵ خورشیدی،این طاق همچنان پابرجا بود تا اینکه شهرداری وقت برای توسعه خیابان‌ها،دستور تخریب آن را صادر کرد.این اقدام ناراحتی مردم را در پی داشت.سرانجام،در سال ۱۳۲۷،تاجر خیّر شیرازی به نام حاج حسین ایگار ( اعتمادالتجار ) با هزینه شخصی،بنای جدیدی را در پایین‌تر از محل سابق احداث کرد.

معماری دروازه جدید 

دروازه جدید با الهام از نسخه قبلی ساخته شد،اما ابعاد آن بزرگ‌تر شد.دهانه اصلی به شکل قوس تیزه‌دار و دو ورودی کوچک‌تر در دو طرف آن ساخته شد.بالای بنا،اتاقی برای قرار دادن قرآن طراحی شد.همچنین در سرتاسر طاق،آیاتی از قرآن با خط خوش ثلث و نسخ حکاکی شده‌اند:

در پیشانی شمالی : آیه ۹ سوره اسرا

در سمت جنوبی : آیه ۸۸ سوره اسرا

در گوشه غربی : آیه ۹ سوره حجر

با وصیت اعتمادالتجار،اتاق کوچکی در سمت چپ طاق به آرامگاه خودش تبدیل شد.این بنا در سال ۱۳۷۵ با شماره ثبت ۱۸۰۰ در فهرست آثار ملی ایران جای گرفت.

قرآنی که مردم شیراز را بیمه می‌کرد !

قرآن‌هایی که بالای طاق قرار داشتند،به اعتقاد مردم شیراز،خاصیت حفاظت‌کننده داشتند.قرآن‌های نفیس که امروزه در موزه پارس نگهداری می‌شوند،به خط سلطان ابراهیم،فرزند شاهرخ تیموری،نگاشته شده‌اند.این نسخه‌های بزرگ به خاطر وزن زیادشان به «هفده من» معروف شده‌اند.

در گذشته،بسیاری از خانواده‌ها در روز اول هر ماه قمری به دروازه قرآن شیراز می‌آمدند و با عبور از زیر قرآن،خود را برای یک ماه در پناه کتاب آسمانی می‌دانستند.

دروازه قرآن امروز؛گردشگاهی برای همه

با گذشت سال‌ها،فضای اطراف دروازه قرآن تغییر شکل داده و اکنون به یک منطقه تفریحی و گردشگری محبوب تبدیل شده است.بوستان خواجوی کرمانی با آرامگاه این شاعر برجسته،در مجاورت آن قرار دارد.همچنین در دل کوه،سه غار تاریخی و عرفانی وجود دارد که یکی از آن‌ها محل خلوت‌گزینی درویشان بوده است.در غار دیگر،قبر خواجه عمادالدین محمود،وزیر شاه ابواسحاق اینجو،قرار گرفته است.

در ضلع شرقی دروازه،کوه‌ها ساماندهی شده و محیطی کوهستانی با مسیرهای پیاده‌روی برای بازدیدکنندگان مهیا شده است.در میدان ورودی شهر،مجسمه‌ای زیبا از طاووس گل‌کاری‌شده به چشم می‌خورد که نمادی از خوش‌آمدگویی به مسافران است.

جالب است بدانید که جاده ورودی جدید شهر،کمی از دروازه فاصله دارد تا به آن آسیبی نرسد و گردشگران بتوانند با آرامش از این مکان بازدید کنند.

عکس دروازه قرآن شیراز در شب

عکس دروازه قرآن شیراز در شب یکی از خاص ترین عکس هایی است که میتوان از شیراز برای دیگران به سوغات برد ، زیرا همزمان در این قاب از معماری اسلامی و فرهنگ متمدن و قدیمی شیراز استفاده شده. پیشنهاد میکنیم حتما در شب و هوای تاریک از دروازه قران شیراز دیدن نمایید.

بهترین زمان بازدید از دروازه قرآن

دروازه قرآن شیراز در تمام فصول سال زیبایی خاص خود را دارد.در روزها،می‌توانید تزئینات معماری و ساختار بنا را به‌خوبی ببینید و عکس‌های هنری ثبت کنید.شب‌ها نیز با نورپردازی‌های حرفه‌ای،جلوه‌ای رؤیایی پیدا می‌کند.بهترین زمان بازدید،بهار و پاییز است که آب‌وهوا معتدل‌تر و محیط اطراف سرسبزتر است.

سخن پایانی

“دروازه قرآن شیراز” ، فراتر از یک بنای تاریخی است. این “طاق قرآن” زیبا،ترکیبی از ایمان،هنر و هویت تاریخی مردم فارس را به نمایش می‌گذارد.بازدید از این دروازه تنها دیدن یک سازه نیست ، بلکه لمس بخشی از تاریخ ، فرهنگ و باور مردمانی است که قرن‌ها در سایه آن زندگی کرده‌اند.