شیراز،پایتخت فرهنگی ایران،همیشه با طراوت،رنگارنگ و پر از روایت‌های تاریخی و فرهنگی بوده است.شهری که در کنار حافظیه و سعدیه،شاهچراغ و دروازه قرآن،باغ‌هایی زیبا و بی‌مانند را نیز در دل خود جای داده است.یکی از این باغ‌های بی‌نظیر و متفاوت،باغ عفیف آباد شیراز یا همان باغ گلشن است.جایی که در آن تاریخ با هنر درآمیخته و بازدید از آن می‌تواند یک روز به‌یادماندنی را برایتان رقم بزند.
در این مقاله از جاهای دیدنی شیراز به معرفی کامل این باغ،تاریخچه،بخش‌های مختلف و راهنمای بازدید از آن خواهیم پرداخت.اگر علاقه‌مند به آثار تاریخی و مکان‌های خاص هستید،تا پایان همراه ما باشید.
معرفی کلی باغ عفیف آباد
باغ عفیف آباد شیراز یکی از باغ‌های قدیمی و پرآوازه شیراز است که قدمت آن به دوران صفویه بازمی‌گردد.این باغ نه‌تنها از نظر زیبایی طبیعی چشم‌نواز است،بلکه با کاخ سلطنتی،موزه نظامی،حمام سنتی و معماری ایرانی اسلامی،یکی از کامل‌ترین باغ‌های تاریخی ایران به‌شمار می‌رود.این مجموعه در سال ۱۳۵۱ با شماره ۹۱۳ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و اکنون زیر نظر سازمان عقیدتی سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران اداره می‌شود.
در باغ عفیف‌آباد می‌توان نمونه‌هایی از معماری دوران هخامنشی،ساسانی،صفوی،قاجار و حتی پهلوی را مشاهده کرد؛ویژگی منحصربه‌فردی که کمتر جایی به‌چنین وضوح دیده می‌شود.
موقعیت مکانی باغ عفیف‌آباد شیراز
این باغ در منطقه‌ای خوش آب‌وهوا در غرب شیراز واقع شده و در انتهای باغ عفیف آباد شیراز قرار دارد.دسترسی به آن بسیار آسان است.اگر با خودروی شخصی سفر می‌کنید،می‌توانید از خیابان قصردشت وارد خیابان عفیف آباد شده و آن را تا تقاطع ستارخان ادامه دهید.در سمت دیگر تقاطع،ورودی باغ مشخص است.برای پارک خودرو نیز می‌توانید از پارکینگ عمومی اطراف استفاده کنید.
اگر قصد استفاده از حمل‌ونقل عمومی را دارید،نزدیک‌ترین ایستگاه‌های مترو به این باغ،ایستگاه آوینی و چهارراه زرگری هستند.همچنین اتوبوس‌های عبوری از بلوار استقلال یا بعثت نیز گزینه‌های مناسبی برای رسیدن به این مکان هستند.از آن‌جا تا باغ تنها چند دقیقه پیاده‌روی در پیش خواهید داشت.
پیشینه تاریخی باغ عفیف‌آباد
قدمت این باغ به زمان صفویه بازمی‌گردد.در آن دوره،یعقوب‌خان ذوالقدر حاکم فارس،قلعه‌ای نظامی در محدوده فعلی باغ ساخت.اما پس از دوران صفویه،این قلعه تخریب شد و باغ به‌مدت زیادی به حال خود رها شد.
در دوران قاجاریه،میرزا علی‌خان قوام‌الملک این باغ را خریداری کرد.او باغ را بازسازی کرد و با ساخت یک کاخ سلطنتی باشکوه در وسط آن،روحی تازه به این فضای فراموش‌شده بخشید.بعد از مرگ او،باغ به خواهرزاده‌اش،عفیفه‌خانم رسید.عفیفه با ایجاد تغییرات گسترده در فضای باغ،نام آن را نیز به باغ عفیف‌آباد شیراز تغییر داد.
در دوران پهلوی،این باغ به فرح دیبا (همسر محمدرضا پهلوی) اهدا شد.سرانجام در دهه ۱۳۴۰،ارتش جمهوری اسلامی ایران در جریان یک مزایده این باغ را خریداری کرد و آن را به یک مجموعه فرهنگی نظامی تبدیل کرد.امروزه،با وجود مالکیت ارتش،باغ برای بازدید عموم آزاد است.
بخش‌های مختلف باغ عفیف‌آباد
1. کاخ سلطنتی
این عمارت دوطبقه در مرکز باغ قرار دارد و نمای آن از سمت شرق مشرف به حوض و باغ است.معماری این کاخ ترکیبی از سبک‌های قاجاری و اروپایی است.ستون‌های بلند ایوان با سقف چوبی تزیین شده با نقاشی‌های رنگ‌روغن،جلوه‌ای خاص به آن بخشیده‌اند.روی پیشانی عمارت،نقشی از تاج‌گذاری شاهان ساسانی دیده می‌شود که یادآور شکوه تاریخی ایران است.
طبقه‌ی اول این کاخ اکنون به موزه نظامی اختصاص یافته است و در آن اسلحه‌ها و تجهیزات جنگی متعلق به دوران‌های مختلف،از قاجار تا پهلوی،به نمایش گذاشته شده است.تفنگ‌های فتحعلی‌شاه،ناصرالدین‌شاه،رضاخان و محمدرضاشاه،همچنین اسلحه‌های رزمندگان جنگل و رئیس‌علی دلواری در این موزه نگهداری می‌شوند.
طبقه دوم کاخ به موزه عبرت اختصاص دارد.در این قسمت،راهرویی بلند با اتاق‌های متعدد دیده می‌شود.دیوارها منقش به صحنه‌هایی از مجالس بزم،شکار و رویدادهای تاریخی هستند.یکی از جالب‌ترین اشیای این طبقه،پیانوی اختصاصی فرح پهلوی است که در جشن‌های ۲۵۰۰ ساله به او هدیه داده شد.
2. قهوه‌خانه سنتی
در ضلع شرقی ورودی باغ،قهوه‌خانه‌ای با معماری ایرانی ساخته شده است.این بخش از ۶ حجره و یک حیاط مرکزی با حوض تشکیل شده و دیوارهای آن با صحنه‌هایی از شاهنامه فردوسی مانند داستان زال و سیمرغ و نبرد رستم و اسفندیار تزیین شده است.امروزه این قهوه‌خانه بیشتر کاربری تجاری دارد،اما همچنان فضایی سنتی دارد و قابل بازدید است.
3. حمام سنتی
حمام باغ عفیف‌آباد شیراز در غرب مجموعه قرار گرفته و مانند حمام‌های سنتی ایران با دو خزینه آب سرد و گرم طراحی شده است.بخش‌های داخلی آن با نقش‌برجسته‌هایی از داستان‌های اسطوره‌ای ایران مزین شده‌اند؛از جمله صحنه ورود یوسف به مجلس زنان مصری و نقش فرهاد در کوه بیستون.هرچند مرمت این حمام چندان اصولی نبوده،اما تماشای آن هنوز برای علاقه‌مندان جالب است.
4. باغ ایرانی و فضای سبز
باغ عفیف آباد شیراز زمانی یکی از بهترین نمونه‌های گل‌کاری ایرانی محسوب می‌شد.امروزه اگرچه باغ‌آرایی آن کاهش یافته،اما درختان بلند و متنوع آن همچنان روح‌بخش هستند.در این محوطه می‌توان درختان نارنج،انار،صنوبر،بید و نخل‌های بلندی را دید که با صدای پرندگان و عطر گل‌ها همراه شده‌اند.
زمان بازدید و ساعات کاری
ساعات بازدید از باغ عفیف آباد شیراز در نیمه اول سال از ساعت ۸ تا ۱۲ و سپس از ۱۵ تا ۱۹ و در نیمه دوم سال از ۸ تا ۱۲ و ۱۵ تا ۱۷ است.باغ در ایام مذهبی مانند تاسوعا و عاشورا،رحلت پیامبر اکرم (ص)،امام علی (ع)،امام صادق (ع) و امام خمینی (ره) تعطیل است.
بهای بلیط برای گردشگران ایرانی در سال‌های اخیر حدود 20 هزار تومان و برای بازدیدکنندگان خارجی ۵۰ هزار تومان بوده است.البته ممکن است این قیمت در سال‌های بعد تغییر کند.
بهترین زمان بازدید از باغ
اگر به‌دنبال تجربه‌ای به‌یادماندنی هستید،اردیبهشت ماه بهترین زمان برای بازدید از باغ عفیف آباد شیراز است.در این فصل درختان شکوفه داده‌اند،هوای شیراز مطبوع و خنک است و فضای باغ سراسر عطر و طراوت دارد.با این حال،حتی در فصل زمستان نیز بازدید از موزه‌ها و کاخ این مجموعه می‌تواند تجربه‌ای متفاوت و آموزنده باشد.
سخن پایانی
“باغ عفیف آباد شیراز”،تلفیقی بی‌نظیر از معماری اصیل ایرانی،تاریخ پرفرازونشیب،طبیعت روح‌نواز و جلوه‌های هنری است.بازدید از این مکان می‌تواند شما را به سفری در دل تاریخ ایران ببرد؛سفری که در آن با گذشته‌ای باشکوه آشنا می‌شوید و هم‌زمان از زیبایی‌های طبیعت لذت می‌برید.اگر به شیراز سفر کردید،بازدید از این باغ را از دست ندهید.
